باوجود اینکه مصرف متادون به ترک اعتیاد بسیاری از افراد وابسته به مواد مخدر کمک می‌کند؛ اما همچون دیگر داروها با خود عوارض قابل توجهی برای افراد درحال ترک به‌همراه دارد. البته اکثر افراد در خصوص عوارض متادون بر کلیه و کبد اطلاعات جسته‌گریخته‌ای دارند؛ اما به‌طور دقیق نمی‌دانند که مصرف آن در طول زمان چقدر برای کبد و کلیه خطرناک است و گاهی به قیمت جان آن‌ها تمام می‌شود.
متادون به گروه مواد مخدر شبه افیونی تعلق دارد و به‌عنوان ماده کاملا صنعتی شناخته می‌شود. در واقع متادون هم همچون دیگر مواد افیونی در بدن فرد مصرف‌کننده نقش مواد مخدر را بازی می‌کند؛ پس با توجه به این موضوع فرد مصرف‌کننده، هم اعتیاد پیدا خواهد کرد و هم درگیر عوارض متادون بر کلیه و کبد و دیگر ارگان‌های بدن خواهد شد.
اگر خودتان درگیر مصرف مواد هستید یا یکی از اعضای خانواده اعتیاد دارد و در پی راهکار اساسی و سریع برای خلاصی از مواد مخدر می‌گردید؛ به‌احتمالا زیاد مصرف داروی متادون به شما پیشنهاد شده است. قبل از هر اقدامی به شما توصیه می‌کنیم با ما در این مقاله از کلینیک ترک اعتیاد پیام تندرستی همراه شوید تا پس از بررسی عوارض متادون بر کلیه و کبد، بهترین مسیر را انتخاب کنید.
نحوه عملکرد متادون بر کبد و کلیه
متادون دارویی است که پس از مصرف به گیرنده‌هایی در مغز به‌نام گیرنده‌های اپیوئیدی متصل می‌شود و آن‌ها را فعال می‌کند. در نتیجه علائم خماری فرد مبتلا به‌سرعت از بین می‌رود. البته دراین‌بین برای سوخت‌و‌ساز، باید مسیرهای مختلفی را در بدن انسان طی کند.
در واقع متادون در هر کدام از برخی بخش بدن، تجزیه می‌شود تا به‌راحتی از طریق سلول‌ها جذب شود. کبد و کلیه، 2 بخش مهم در بدن هر فردی هستند که نقش مهمی در متابولیسم متادون بازی می‌کنند. پس به‌مروز زمان بدن فرد، درگیر عوارض متادون بر کلیه و کبد خواهد شد.
عوارض متادون بر کبد و کلیه
تقریبا اکثر افراد می‌دانند که عوارض متادون بر کلیه و کبد عوارض جدی است؛ اما به‌طور دقیق از اثرات خطرناک آن خبر ندارند. در یک مطالعه گذشته‌نگر، 94 بیمار تحت‌درمان با متادون در بیمارستان شهید بهشتی (کرمان در ایران) انتخاب شدند.
سطح آنزیم‌های کبدی در این بیماران از شروع درمان تا 24 ماهگی و هر شش ماه یک‌بار با آزمایش‌های مختلف مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته‌ها حاکی از این بود که تاثیر معنی‌داری بین مصرف متادون بر سطوح ALP و نارسایی کبد وجود دارد. با توجه به این تحقیق و تحقیقات دیگر داروی متادون به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم بر کبد و همچنین کلیه تاثیرات مخربی می‌گذارد که در ادامه به آن می‌پردازیم.
عوارض متادون بر کبد
کبد مسئول اصلی سم‌زدایی در بدن انسان است. پس هر دارویی وارد بدن شود بلافاصله توسط کبد متابولیزه می‌شود. در واقع کبد برای پردازش داروها و مواد غذایی باید از آنزیم‌های مختلفی استفاده کند تا آن‌ها به مواد کوچک‌تر و قابل استفاده‌تری برای بدن تبدیل شوند.
متابولیسم متادون هم مثل هر داروی دیگری در کبد انجام می‌شود. بنابراین مصرف طولانی‌مدت و زیاد این دارو به سلول‌های کبدی فشار زیادی وارد می‌کند و سبب آسیب جدی آن‌ها خواهد شد. در واقع آنزیم‌های کبدی برخی از افراد با مصرف متادون به‌صورت غیرعادی افزایش پیدا می‌کند و در نتیجه به هپاتیت دارویی مبتلا می‌شوند.
از طرف دیگر در برخی موارد بیماری کبد خاموش است و فرد از بیماری خود اطلاع ندارد. در چنین افرادی عوارض متادون بر کبد به‌شدت افزایش پیدا می‌کند و وضعیت کبدشان وخیم‌تر خواهد شد. علاوه‌بر این موارد متادون عوارض قابل توجه دیگری نیز دارد که عبارت‌اند از:
- آسیب کبدی حاد
- کبد چرب
- زردی (یرقان)
- فیبروز یا سیروز کبدی
- اختلال در متابولیسم داروها
عوارض متادون بر کلیه
کلیه‌ها مسئول تصفیه مواد زائد و داروها در بدن انسان هستند. با توجه به این موضوع، کلیه‌های افراد مصرف‌کننده هم درگیر متابولیسم داروی متادون می‌شود. به‌طور کل پس از مصرف این دارو، بخش محدودی از آن بدون هیچ تغییری تبدیل به ادرار خواهد شد و مابقی در بدن فرد باقی می‌ماند تا توسط کلیه فرد تصفیه شود.
در نهایت اینکه به‌مرور زمان و با ادامه مصرف داروی متادون، شاهد تاثیرات مخربی به‌صورت مستقیم و غیرمستقیمی بر کلیه‌های افراد مصرف‌کننده خواهیم بود. در ضمن افرادی که مشکلات کلیوی دارند بیشتر از دیگران درگیر تاثیرات نامطلوب این دارو خواهند شد.
رابدومیولیز (Rhabdomyolysis) نمونه‌ای از اثرات این دارو بر بدن است؛ در رابدومیولیز ماهیچه‌ها صدمه می‌بینند و در این زمان مواد تجزیه‌شده ماهیچه‌ها وارد خون می‌شوند. سپس اجزای سمی فیبرهای عضلانی وارد سیستم گردش خون و کلیه‌های خواهند شد.
این حالت می‌تواند سبب آسیب جدی به کلیه‌ها شود؛ برخی از افراد نیز نیاز به درمان‌های اساسی همچون دیالیز و درمان نارسایی کلیه برای درمان این بیماری پیدا می‌کنند. علاوه‌بر این در طولانی‌مدت فرد وابسته به متادون درگیر عوارض زیر می‌شود:
- نارسایی کلیه
- لیپیدوز
- کاهش عملکرد کلیه
- آسیب حاد کلیه
- آمیلوئیدوز کلیه
- افزایش سطح کراتینین
- احتباس مایعات
- سنگ کلیه
- اختلالات الکترولیتی
پروتکل مراکز درمانی برای پیشگیری از عوارض متادون بر کلیه و کبد
مطابق با پروتکل، پزشکان برای بررسی عوارض متادون بر کلیه و کبد افراد، در دوره‌های زمانی خاصی آزمایش‌های مخصوصی را تجویز می‌کنند. البته درحال‌حاضر بسیاری از مراکز به‌طور دقیق عوارض متادون بر کلیه و کبد را بررسی نمی‌کنند.
در نتیجه ممکن است به‌مرور زمان با بررسی‌نشدن عوارض متادون بر کلیه و کبد، این 2 عضو بدن افراد مصرف‌کننده درگیر نارسایی کبدی شوند.
آزمایش‌های که پزشکان برای بررسی وضعیت کبد افراد مصرف‌کننده تجویز می‌کنند عبارت است از:
- آزمایش خون
- تست تصویربرداری
- بیوپسی
اگر خودتان یا یکی از نزدیکانتان متادون مصرف می‌کند و نگران عوارض متادون بر کبد و کلیه او هستید؛ می‌توانید به صورت دوره‌ای از پزشک بخواهید آزمایش‌های بالا را تجویز کند. همچنین به علائم زیر توجه کنید تا در صورت نیاز به‌سرعت برای درمان‌های جدی‌تر دست‌به‌کار شوید:
- حالت تهوع
- ازدست‌دادن اشتها
- خستگی
- اسهال
- زردی (زردی چشم و پوست)
- خون‌ریزی غیرعادی
- شکم متورم
- سردرگمی ذهنی
- خواب‌آلودگی
مطمئن‌ترین روش رهایی از عوارض متادون بر کبد و کلیه چیست؟
اکثر افرادی که درگیر مواد مخدر هستند، با وجود اینکه از راهکارهای مختلفی برای رهایی از این مواد استفاده می‌کنند؛ اما متاسفانه ترک اعتیادهای ناموفق زیادی را تجربه کرده‌اند. البته این‌گونه از افراد راه‌و‌روششان اشتباه بوده است. در واقع برای ترک اعتیاد باید از افراد متخصص و باتجربه در زمینه درمان کمک بگیرید تا ناامید‌تر از قبل نشوید. ما در کلینیک ترک اعتیاد شبانه‌روزی پیام تندرستی در این مسیر با تیمی از بهترین متخصصان در زمان ترک در کنار شما هستیم.
در واقع ما در این کلینیک در زمینه روان‌پزشکی و روان‌شناسی فعالیت می‌کنیم؛ این بدین معنی است که شما در مرکز ما، با داروهای آگونیستی (همچون متادون و شربت تریاک) درمان نمی‌شوید. در همین راستا برای ترک اعتیاد متخصصین ما نوع بیماری و اعتیاد شما را بررسی می‌کنند. سپس درمان‌های دارویی و غیردارویی مناسب را برای شما در نظر میگیرند. به‌طور کل تمام خدمات متخصصان ما در این کلینیک به‌صورت شبانه‌روزی در محیطی امن با امکانات رفاهی کامل به شما ارائه می‌شود تا عوارض متادون بر کلیه و کبد در بدنتان کاهش پیدا کند. در ضمن ما در این مرکز از جدیدترین داروی‌های روان‌پزشکی همچون نالتروکسان استفاده می‌کنیم که ضد مخدر است و بیمار به آن وابستگی پیدا نمی‌کند.
جمع‌بندی
به‌طور کل متادون در کنار فواید قابل توجهی که دارد با عوارض جانبی مهمی در ارتباط است. پس باید در زمان ترک مواد مخدر و همچنین این دارو از افراد متخصص در حوزه ترک اعتیاد کمک بگیرید؛ مراکز ترک اعتیاد از جمله مکان‌هایی هستند که نیمی از حرفه‌ای‌ترین افراد در کنار شما قرار میگیرند تا عوارض متادون بر کلیه و کبد را کاهش دهند و شما این پروسه را به‌راحتی و با امنیت کامل طی کنید.
البته برای ترک اعتیاد باید مرکز معتبری را انتخاب کنید تا به بهترین شیوه ممکن از این بیماری دردناک خلاص شوید. کلینیک ترک اعتیاد پیام تندرستی از جمله مراکز معتبری است که هم مجوز بستری بیماران سوء‌مصرف مواد از وزارت بهداشت دارد و هم بهترین خدمات پزشکی با امکانات رفاهی کامل را به بیماران ارائه می‌دهد.
سوالات متداول درباره عوارض متادون بر کلیه و کبد
- عوارض متادون بر کبد و کلیه چیست؟
از عوارض متادون بر کبد می‌توان به آسیب کبدی حاد، کبد چرب، زردی (یرقان)،فیبروز یا سیروز کبدی،اختلال در متابولیسم داروها اشاره کرد.
از عوارض متادون به کلیه نیز می‌تون به نارسایی کلیه، لیپیدوز،کاهش عملکرد کلیه، آسیب حاد کلیه، آمیلوئیدوز کلیه، سنگ کلیه اشاره کرد- مراکز درمانی برای پیشگیری از عوارض متادون بر کلیه و کبد چه راهکاری را در نظر میگیرند؟
مراکز درمانی و پزشکان برای بررسی عوارض متادون بر کلیه و کبد افراد، در دوره‌های زمانی خاصی آزمایش‌های مخصوصی مثل آزمایش خون، تست تصویربرداری، بیوپسی را تجویز می‌کنند.- مطمئن‌ترین روش رهایی از عوارض متادون بر کبد و کلیه چیست؟
مطمئن‌ترین روش برای ترک اعتیاد کمک گرفتن از افراد متخصص و باتجربه در زمینه درمان است.
