فنتانیل نوعی داروی مخدر است که معمولا برای درمان دردهای مزمن در حین و بعد از عمل جراحی مورد استفاده قرار می گیرد. خواص اعتیاد آور این دارو باعث ایجاد نگرانی هایی در مورد مصرف فنتانیل در دوران بارداری و شیردهی شده است. برای مشخص شدن عوارض مصرف فنتانیل بر جنین در حال رشد، در این مقاله به بررسی اثرات فنتانیل در بارداری پرداخته ایم:
فنتانیل چیست؟
فنتانیل متعلق به دسته ای از داروهای مخدر است که به منظور درمان دردهای شدید و مزمن مورد استفاده قرار می گیرد. داروی فنتانیل به روش‌های مختلف مانند داخل وریدی (IV)، تزریقی، اپیدورال (فضای اطراف نخاع)، ترانس درمال (پچ روی پوست)، اسپری بینی یا باکال (قرص در دهان و کنار گونه) مورد استفاده قرار می گیرد. این دارو به موازات تاثیرات سودمند، سبب ایجاد وابستگی و اعتیاد به فنتانیل در مصرف کنندگان می شود.
افرادی که به صورت منظم و به مدت طولانی اقدام به مصرف فنتانیل کنند، دچار نوعی وابستگی یا اعتیاد به این ماده می شوند که در دسته اختلالات مصرف مواد مخدر قرار می گیرد. در این شرایط مصرف دارو نباید به صورت ناگهانی کاهش یا قطع شود در غیر این صورت بیمار با علائم ترک روبرو خواهد شد.
با این که متخصصان همچنان در حال تحقیق در مورد تاثیرات فنتانیل در دوران بارداری هستند اما بدون شک هرگونه تغییر مقدار مصرف دارو یا ترک فنتانیل در دوران بارداری، باید تحت نظارت پزشک انجام شود.
آیا مصرف فنتانیل احتمال سقط جنین را افزایش می دهد؟
احتمال سقط جنین در تمام بارداری ها امری ممکن است اما در مطالعه خاصی برای بررسی تاثیر مصرف فنتانیل بر افزایش احتمال سقط جنین انجام نشده است. سقط جنین یکی از خطرات نگران کننده در دوران بارداری است و تشخیص اینکه آیا سقط جنین به دلیل مشکلات زمینه‌ای، یک عامل خارجی یا مصرف داروهای مخدر مانند فنتانیل رخ داده است اندکی دشوار و پیچیده است و نیاز به بررسی های بیشتری وجود دارد.
آیا مصرف فنتانیل احتمال نقایص مادرزادی را افزایش می دهد؟
براساس آمارهای موجود احتمال بروز نقایص بدو تولد در یک باداری طبیعی در حدود 3 تا 5 درصد است. در حال حاضر، تعداد مطالعات انجام شده بر روی اثرات مصرف فنتانیل بر افزایش احتمال نقایص مادرزادی بسیار محدود است. اما برخی از مطالعات نشان می دهند که مصرف مواد افیونی، با افزایش احتمال ابتلا به نقایص مادرزادی از جمله نقایص قلبی، شکاف لب و کام مرتبط است.
آیا مصرف فنتانیل سبب افزایش احتمال ابتلا به سایر مشکلات بارداری می شود؟
مطالعات انجام شده بر افرادی که در طول بارداری از فنتانیل استفاده کرده بودند نشان داد که این افراد بیشتر در معرض مرده زایی، زایمان قبل از هفته 37 بارداری (زایمان زودرس) و وزن پایین جنین در حین زایمان هستند. البته این مشکل بیشتر در میان افرادی شایع است که در کنار مصرف فنتانیل ، از سایر مواد مخدر مانند هروئین استفاده می کنند. علاوه بر موارد فوق، افرادی که به صورت خودسرانه از مقادیر زیاد فنتانیل به مدت طولانی استفاده می کنند، بیشتر از سایرین در معرض تجربه عوارض خطرساز فنتانیل قرار دارند. از سویی دیگر، استفاده از مواد مخدر نزدیک به زمان زایمان منجر به بروز علائم ترک در نوزاد تازه متولد شده می شود.
آیا مصرف فنتانیل در دوران بارداری، سبب ایجاد علائم ترک در نوزاد می شود؟
براساس مطالعات انجام شده، احتمال بروز سندرم پرهیز نوزادی (NAS) در میان نوزادان متولد شده از مادران معتاد به مواد مخدر ازجمله فنتانیل بسیار زیاد است.
سندرم پرهیز نوزادی، اصطلاحی است که برای توصیف علائم ترک در نوزادانی استفاده می شود که در دوران بارداری در معرض داروهای مخدر قرار گرفته اند.
رایج ترین علائم سندرم پرهیز نوزادی شامل موارد زیر است:
- مشکلات تنفسی
- خواب آلودگی شدید
- بی اشتهایی
- تحریک پذیری
- تعریق
- لرزش (لرز)
- استفراغ
- اسهال
علائم پرهیز نوزادی معمولا در بدو تولد ظاهر می شوند، اما گاهی علائم ترک بعد از گذشت دو هفته پس از تولد رخ می دهند. در این شرایط لازم است که نوزاد برای دریافت خدمات درمانی و مراقبتی مورد نیاز، به بیمارستان منتقل شود.
آیا مصرف فنتانیل در بارداری، تاثیری بر رفتار یا قدرت یادگیری کودک در آینده دارد؟
براساس تحقیقات انجام شده، مصرف مواد مخدر مانند فنتانیل در دوران بارداری، یکی از عوامل تاثیرگذار بر کاهش توانایی های یادگیری و رفتاری کودکان در آینده است. البته این موضوع در مورد مصرف طولانی مدت فنتانیل صادق است اما انتظار نمی رود که استفاده کوتاه مدت از فنتانیل در حین جراحی یا برای تسکین درد بعد از عمل جراحی زنان باردار، سبب ایجاد مشکلات یادگیری یا رفتاری در کودکان شود.
چه خطراتی زنان باردار معتاد به فنتانیل را تهدید می کند؟
مصرف مواد مخدر در مقدار زیاد و به مدت طولانی سبب افزایش احتمال اعتیاد و بروز مشکلات احتمالی در دوران بارداری می شود. این خطرات بیشتر شامل کاهش رشد نوزاد، مرده زایی، زایمان زودرس و نیاز به سزارین برای تولد نوزاد است.
البته زنان باردار معتاد به فنتانیل به دلیل استفاده از سوزن های مشترک برای تزریق مواد مخدر به شدت در معرض ابتلا به بیماری هایی مانند هپاتیت C و HIV قرار دارند. این بیماری های عفونی به سهولت از جفت عبور کرده و سبب آلودگی جنین می شوند.
اگر متوجه شده اید که به تنهایی توانایی غلبه بر مصرف فنتانیل در بارداری را ندارید و برای رهایی از اعتیاد به مواد مخدر مثل ترک فنتانیل به دریافت کمک های حرفه ای نیاز دارید، باید بدانید که در این مسیر تنها نیستند!
مرکز ترک اعتیاد پیام تندرستی با بهره مندی از تیم درمانی متخصص، امکانات پیشرفته و سال ها تجربه ارزشمند در کلیه ساعات شبانه روز آماده یاری رساندن به بیماران گرامی است. برای رهایی از اثرات اعتیاد به فنتانیل فرصت را از دست ندهید و همین حالا با همکاران ما در واحد مشاوره تماس حاصل فرمایید.
