استفاده از مواد مخدر و موضوع اعتیاد در جوامع امروزی به یک بلای خانمان سوز تبدیل شده‌است و سبب شده برخی از افرادی که در این راه تاریک افتاده‌اند، علاوه بر اینکه از تصمیم خود پشیمان شده‌اند، باعث شود تا مشکلات جبران ناپذیری برای آنان به‌وجود آید و بخواهند هر چه زودتر از شر مواد مصرفی خود خلاص شوند. در این مقاله که توسط کلینیک تخصصی ترک اعتیاد پیام برای شما کاربران عزیزان تهیه شده‌است به بررسی تاثیر مواد مخدر بر مغز خواهیم پرداخت و به شما اطلاعات کافی و مورد نیاز را در رابطه این موضوع که ممکن است شما و یا یکی از عزیزانتان را درگیر کرده باشد خواهیم داد.
مواد مخدر چه تأثیراتی روی دستگاه عصبی مغز می‌گذارد؟
همان‌گونه که می‌دانید، مغز به‌عنوان پیچیده‌ترین اندام بدن یک انسان به شمار می‌رود. این توده خاکستری و سفید به‌عنوان مرکز فعالیت‌های بدن شناخته می‌شود و شما برای رانندگی با ماشین، لذت بردن از یک وعده غذایی، کتاب خواندن، ایجاد یک شاهکار هنری و لذت بردن از فعالیت‌های روزمره به آن نیاز دارید؛ اما در این میان مواد مخدر، تأثیر مستقیمی بر روی فعالیت مغز می‌گذارد که در ادامه شما را با برخی از اثرات منفی برخی از انواع معروف آن، آشنا خواهیم کرد.
اثر شیره تریاک بر مغز
شیره تریاک یکی از معروف‌ترین مواد مخدری به شمار می‌آید که اثرات منفی و مخربی را بر روی مغز فرد مصرف‌کننده ایجاد می‌کند. در رابطه با اثر شیره تریاک بر مغز لازم است به شما بگوییم که تریاک و گیاه خشخاش دارای مواد افیونی است؛ حتی اگر شخصی هرگز مواد افیونی مصرف نكرده باشد، اثرات آن احساس می‌شود. مغز ما به‌طور طبیعی مواد افیونی بسیار کمی تولید می‌کند. وقتی گیرنده‌های افیون در مغز فعال می‌شوند، دوپامین ترشح می‌شود و مصرف‌کننده احساس آرامش می‌کند.
اثر مصرف کوتاه مدت شیره تریاک بر مغز:
در رابطه با تاثیر مواد مخدر بر مغز در ماده مخدر تریاک که شیره آن بسیار خطرناک‌تر از خود آن است، باید بگوییم، هنگامی‌که فردی به سراغ این ماده مخدر می‌رود، با یک‌بار امتحان کردن آن احساس سرخوشی به وی دست می‌دهد که برای بارهای بعدی، نیاز روانی برای رسیدن به آن احساس را دارد که منجر به مصرف دوباره این ماده می‌شود. از اثرات منفی مصرف در دوره ابتدایی اعتیاد می‌توان به احساس افسردگی، خستگی و سرگیجه اشاره کرد.
اگر فردی این ماده مخدر را در روزهای اولیه در دوز بالا مصرف کند، خستگی تنفسی برای وی رخ می‌دهد، به این‌گونه که مغز فرمان تنفس را به‌آرامی و کندی صادر می‌کند که این مسئله منجر به نرسیدن اکسیژن کافی به بدن و درنهایت مرگ خواهد شد.
اثر مصرف طولانی مدت شیره تریاک بر مغز:
آزمایش‌هایی که از افراد معتاد به شیره تریاک گرفته شده‌است، نشان می‌دهد که ماده خاکستری مغز آن‌ها حتی یک ماه پس از مصرف کاهش چشمگیری داشته است. این موضوع منجر به تحلیل رفتن مغز و درنهایت کاهش تمرکز و به وجود آمدن مشکلاتی از قبیل تفکر خواهد شد. از این تفسیر می‌توان به‌عنوان اثر شیره تریاک بر مغز یاد کرد. در کلینیک پیام که بهترین مرکز ترک تریاک در تهران است از بهترین متدها برای ترک شیره تریاک استفاده می‌شود.
تاثیر شیشه بر مغز
شیشه یا همان مت‌آمفتامین مکانیسمی مشابه با دیگر داروهای محرک دارد. مصرف آن منجر به ترشحات گسترده انتقال‌دهنده‌های عصبی نوراپی نفرین و دوپامین می‌شود که این اتفاقات منجر به سرخوشی بسیار قوی، افزایش غیرطبیعی انرژی، احساس آسیب‌پذیری و سایر اثرات روان‌گردان می‌شود. ازآنجا که این ماده غالباً با تعدادی ماده دیگر که به‌طور بالقوه سمی هستند از موادی مانند ضد یخ، اسید باتری یا پاک‌کننده ساخته می‌شود، هم مصرف آن خطرناک است و هم قدرت احتراق بالایی دارد.
اثر مصرف کوتاه مدت شیشه بر مغز:
تحقیقات در مورد اثرات کوتاه‌مدت استفاده از شیشه نشان می‌دهد که این دارو می‌تواند تأثیر مستقیمی بر سیستم عصبی مغز داشته باشد؛ برای مثال می‌توان از عوارض مصرف کوتاه مدت آن به افزایش انرژی که دستور آن از سمت مغز صادر شده است و همچنین عدم احساس گرسنگی اشاره کرد.
اثر مصرف طولانی مدت شیشه بر مغز:
افرادی که به‌طور دائم و روزانه از ماده مخدر شیشه استفاده می‌کنند، دچار استرس خواهند شد. همچنین فرد مصرف‌کننده همواره احساس ترس و پریشانی را در خود دارند که این موارد را می‌توان به‌عنوان تاثیر شیشه بر مغز یاد کرد. بنابراین بهترین کار ترک شیشه است.
تاثیر هروئین بر مغز
هنگامی‌که درد دارید، مغز شما مواد شیمیایی طبیعی مواد افیونی تولید می‌کند تا به شما در رفع ناراحتی و درد کمک کند. از طرف دیگر فردی که به سمت هروئین می‌رود، این ماده مانند یک نسخه بسیار قوی از مواد شیمیایی طبیعی مواد افیونی در مغز شما عمل می‌کند. هروئین وارد بدن شما می‌شود و خود را به گیرنده‌های مغز متصل می‌کند. به دلیل قدرت بالای هروئین، این ماده دوپامین و سایر انتقال‌دهنده‌های عصبی را آزاد می‌کند که به شما کمک می‌کند احساس آرامش، شادی و عاری از درد کنید. هرچه مغز بیشتر با مواد افیونی مصنوعی روبرو شود، احتمال تولید مواد افیونی طبیعی کمتر است و اینجاست که فرد به‌شدت به این ماده مخدر وابسته می‌شود.
اثر مصرف کوتاه مدت هروئین بر مغز:
از مهم‌ترین تاثیر هروئین بر مغز در دوره کوتاه‌مدت می‌توان به کاهش اشتها، که این امر از سمت مغز فرمان داده شده است، اشاره کرد. دومین تاثیر هروئین بر مغز چیزی نیست جز اختلالات خلقی و روانی که فرد را دچار افسردگی شدید خواهد کرد.
اثر مصرف طولانی مدت هروئین بر مغز:
هنگامی‌که فرد اقدام به ترک هروئین نمی‌کند و در دراز مدت این ماده مخدر را مصرف می‌کند، دوز مصرفی وی نیز بالاتر می‌رود که این موضوع تأثیرات ویران‌کننده‌ای را به دنبال دارد. از تاثیر هروئین بر مغز در دوره طولانی مصرف، می‌توان به عدم داشتن تمرکز کافی و کوچک شدن مغز و درنهایت سکته مغزی اشاره کرد.
اثر کوکائین بر مغز
سلول‌های مغز به نام نورون با استفاده از انتقال‌دهنده‌های عصبی با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند. انتقال‌دهنده‌های عصبی از یک سلول آزاد شده و وارد ناحیه‌ای به نام سیناپس می‌شوند؛ سپس مولکول‌های انتقال‌دهنده عصبی به سلول در طرف مقابل سیناپس متصل می‌شوند، پس از انتشار انتقال‌دهنده‌های عصبی به سیناپس، آن‌ها دوباره به سلول آزادکننده انتقال پیدا می‌کنند، جایی که می‌توان آن‌ها را تجزیه یا “بازیافت” و بعداً دوباره آزاد کرد.
کوکائین در درجه اول یک انتقال‌دهنده عصبی به نام دوپامین را تحت تأثیر قرار می‌دهد که نقش مهمی انتقال اطلاعات و تقویت سیستم مغز دارد. این دارو از پس گرفتن دوپامین جلوگیری می‌کند و اجازه می‌دهد تا دوپامین در سیناپس جمع شده و تأثیر بسیار قوی‌تری نسبت به حالت عادی روی سلول‌های اطراف بگذارد. این‌گونه است که کوکائین باعث شادی و انرژی شدیدی می‌شود. پس نتیجه می‌گیریم که تاثیر مواد مخدر بر دستگاه عصبی تا چه مقدار می‌تواند خطرناک و مرگبار باشد.
اثر مصرف کوتاه مدت کوکایین بر مغز:
از اثرات مصرف کوتاه‌مدت کوکایین می‌توان به شادی و انرژی بیش‌ازحد و غیرطبیعی اشاره کرد. دیگر اثرات آن حساسیت بیش‌ازحد به بینایی، شنوایی و چشایی است. همچنین مصرف کوکایین می‌تواند بی‌اعتمادی شدید را در فرد مصرف‌کننده به وجود آورد.
اثر مصرف طولانی مدت کوکائین بر مغز:
از اثر کوکایین بر مغز در درازمدت و عدم تلاش به ترک کوکائین می‌توان به اضطراب شدید، بی‌قراری آزاردهنده، تشنج شدید، سوء‌ظن، گیج بودن، اختلال در درک زمان و مکان اشاره کرد.
سخن آخر
در این مقاله به بررسی تاثیر مواد مخدر بر دستگاه عصبی و مغز پرداختیم و متوجه شدیم که هرکدام از مواد مخدر ذکرشده در کوتاه مدت و درازمدت چه عوارضی را به همراه دارند.
