داروی زولپیدم یا Ambien نوعی قرص خواب است که برای درمان اختلالات خواب به خصوص بی خوابی به کار می رود. مصرف هر دارو به موازات اثرات داروی موثر، ممکن است سبب ایجاد عوارض جانبی نامطلوبی شود که این موضوع در مورد قرص زولپیدم هم صادق است.
یکی از مهم ترین عوارض جانبی زولپیدم، ابتلا به کاهش حافظه و فراموشی است، به همین دلیل بسیاری از مصرف کنندگان این دارو با این نگرانی روبرو هستند که آیا مصرف زولپیدم با خطر ابتلا به زوال عقل یا بیماری آلزایمر مرتبط است؟ با توجه به اهمیت این موضوع در این مقاله به بررسی تاثیر زولپیدم بر حافظه و سایر عوارض جانبی این دارو پرداخته ایم.
داروی زولپیدم یک داروی موثر برای درمان مشکل کم خوابی است که تنها با تجویز پزشک قابل استفاده است. این دارو که با نام های دیگری همچون Ambien CR و Intermezzo نیز شناخته می شود، در حدود 85 درصد از قرص های خواب تجویز شده توسط متخصصان را تشکیل می دهد. زولپیدم به دلیل خواص خواب آور، سبب القاء حالتی از بیهوشی در فرد می شود که شباهت زیادی به خواب طبیعی دارد. تحقیقات نشان می دهد که مصرف داروی زولپیدم به طور متوسط زمان لازم برای به خواب رفتن را از 42 دقیقه به 20 دقیقه کاهش می دهد.
داروی زولپیدم با تاثیر بر انتقال دهنده عصبی GABA در مغز، سبب کاهش سرعت فعالیت بخش های خاصی از مغز می شود. یکی از بخش های مغز که تحت تاثیر داروی زولپیدم قرار می گیرد هیپوکامپ است که نقش موثری در شکل گیری حافظه دارد.
آیا زولپیدم واقعاً بر روی حافظه تأثیر می گذارد؟
براساس تحقیقات انجام شده، یکی از رایج ترین عوارض مصرف مقادیر زیاد داروی زولپیدم کاهش حافظه و فراموشی است. این مشکل بیشتر در مواقعی رخ می دهد که فرد پس از مصرف زولپیدم بیدار بماند و به خواب نرود، البته بیمارانی که در طول شب از خواب بیدار می شوند نیز ممکن است متوجه کاهش حافظه خود شوند.
با این که این موضوع هنوز به اثبات نرسیده است اما مصرف زولپیدم همراه با سایر داروهای خواب آور مانند دیفن هیدرامین و بنزودیازپین ها، ممکن در ایجاد زوال عقل یا بیماری آلزایمر نقش داشته باشد.
بیشتر بخوانید: بهترین مرکز ترک زولپیدم در تهران
ارتباط بین آپنه خواب و مشکلات حافظه
براساس مطالعات انجام شده بیماران مبتلا به آپنه خواب، به شدت در معرض بیدار شدن های مکرر در طول شب و افت سطح اکسیژن خون قرار دارند. عدم درمان این مشکل و استفاده طولانی مدت از قرص های خواب آور، به احتمال زیاد با بروز مشکلات حافظه در این بیماران ارتباط دارد. بروز شرایط فوق، به تدریج سبب آسیب و کاهش تعداد سلول های مغزی شده و فشار زیادی را بر سیستم حافظه وارد می کند. بنابراین به احتمال زیاد در بیماران مبتلا به آپنه خواب، مهم ترین دلیل بروز فراموشی، عدم درمان مشکل آپنه است و نه مصرف داروی زولپیدم!
آیا زولپیدم سبب راه رفتن در خواب می شود؟
در حال حاضر گزارشات متعددی در مورد رفتارهای عجیب و پیچیده مصرف کنندگان قرص زولپیدم در طول شب وجود دارد. در واقع، برخی از بیمارانی که از این دارو برای بهبود خواب استفاده کرده اند، ممکن ست در طول شب از خواب بیدار شوند و رفتارهای عجیبی از خود نشان دهند که به پاراسومنیا شناخته می شود. این رفتارهای مخاطره آمیز معمولا شامل راه رفتن در خواب، غذا خوردن در خواب، رانندگی در خواب، یا برقراری رابطه جنسی در خواب (سکسومنیا) است. افرادی که به دلیل مصرف زولپیدم دچار پاراسومنیا می شوند معمولا در حالت خواب رفتارهای متفاوتی نسب به بیداری دارند. برخی از این افراد به دلیل ارتکاب به اعمال غیر قانونی مانند رانندگی در خواب یا تجاوز جنسی به مشکلات جدی دچار شده اند. این وضعیت احتمالا به دلیل فعال شدن بخش‌هایی از مغز است که مسئولیت کنترل حرکات فیزیکی را برعهده دارند اتفاق می افتد. از آنجایی که کلیه اقدامات فوق در حالت غیر هوشیار رخ می دهد، حافظه فرد کاملا خاموش بوده و فرد پس از بیداری هیچ خاطره ای از اقدامات خود نخواهد داشت.
سایر عوارض جانبی داروی زولپیدم
فراتر از اثرات زولپیدم بر حافظه، احتمالا مصرف این دارو با عوارض دیگری نیز همراه خواهد بود از جمله:
- سرکوب مرحله REM در خواب
- سردرد
- خواب‌آلودگی و بی‌حالی
- سرگیجه
- یبوست یا اسهال
- کمر درد
- عکس العمل های آلرژیتیک
- سینوزیت (عفونت سینوس)
- فارنژیت (گلودرد)
- خشکی دهان
- علائم شبیه آنفولانزا
- مشکلات تنفسی
- تپش قلب (ضربان نامنظم قلب)
- افسردگی
- کهیر
- بی خوابی برگشتی
- وابستگی به زولپیدم
تجربه هر یک از عوارض آزاردهنده فوق، ممکن است در ادامه مصرف دارو اختلال ایجاد کند. در شرایطی پزشک ترک اعتیاد اقدام به تجویز این دارو برای بیمار کرده باشد، مطمینا مزایای مصرف زولپیدم از عوارض آن بیشتر بوده است. اما در شرایطی که کیفیت زندگی بیمار به شدت تحت تاثیر مصرف زولپیدم قرار گرفته باشد، احتمال پزشک از داروهای جایگزین برای بهبود شرایط بیمار استفاده خواهد کرد.
روش های پیشگیری از عوارض جانبی زولپیدم
استفاده از راهکارهای برای پیشگیری از عوارض ناخواسته زولپیدم موثر است:
برای بهره مندی از اثرات مطلوب داروی زولپیدم، لازم است این داور را دقیقا طبق تجویز پزشک خود استفاده کنید. پس از مصرف قرص زولپیدم سریعا به رختخواب بروید و حداقل 7 تا 8 ساعت برای خوابیدن زمان بگذارید.
برای کاهش خماری صبحگاهی ناشی از مصرف زولپیدم، از یک برنامه منظم خواب و بیداری پیروی کنید. اگر در روز دچار علائم دیگری مانند خروپف، آپنه، نفس نفس زدن، دندان قروچه (براکسیسم)، تکرر ادرار (شب ادراری)، بیداری مداوم یا خواب آلودگی بیش از حد شده اید، حتما با پزشک خود در این مورد مشورت کنید.
از مصرف زولپیدم با الکل یا سایر داروهایی که بر مغز تأثیر می گذارند، اجتناب کنید زیرا با این کار، شدت اثرات زولپیدم بر حافظه را افزایش خواهید داد و حتی در معرض مشکلات خطرناکی مانند اختلال در تنفس قرار خواهید گرفت.
بنابراین مصرف داروی زولپیدم تحت نظارت پزشک، یکی از بهترین روش های درمان مشکلات خواب است. اما در صورت استفاده خودسرانه از این دارو باید منتظر عواقب خطرناکی مانند اعتیاد به زولپیدم یا مشکلات جدی حافظه باشید.
اگر به مصرف داروی زولپیدم اعتیاد پیدا کرده اید و برای غلبه بر این مشکل به دریافت کمک های حرفه ای نیاز دارید، مرکز ترک اعتیاد پیام تندرستی آماده یاری رساندن به شماست.
این مرکز با برخورداری از تیم متخصص و سال ها تجربه درخشان در درمان بیماران معتاد به قرص خواب، به صورت شبانه روزی آماده پذیرش بیماران گرامی است. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد خدمات این مرکز با همکاران ما در واحد مشاوره مرکز ترک اعتیاد پیام تندرستی تماس حاصل فرمایید.
