اعتیاد، مشکلی که می‌تواند یک جامعه بزرگ را درگیر خود کند و پیامدهای بسیاری را برای افراد یک جامعه به دنبال داشته باشد. بسیاری بر این باورند که اعتیاد من به کسی چه ربطی دارد و یا اکثراً این را شنیده‌ایم که زندگی من برای خودم است؛ زندگی من ربطی به کسی ندارد. ولی این افراد در اشتباه و تاریکی فکری بزرگی به سر می‌برند. افرادی با این طرز تفکر حقیقت انکار ناپذیر تاثیرپذیری جامعه و مهم‌ترین بخش آن یعنی خانواده خود را نادیده می‌گیرند.
خانواده اولین مکان برای رشد فکری و شخصیتی کودکان است و بیشتر فاکتورهای شخصیتی و رفتاری افراد در برهه‌ای به نام کودکی و در مکانی به نام خانواده رقم می‌خورد و شکل می‌گیرد. کودکان در این جزء کوچک از جامعه، در ابتدای مسیر زندگی‌شان از اولین کسی که تقلید می‌کنند و آن‌ها را الگو قرار می‌دهند، پدر و مادر هستند. پس این تصور که اعتیاد تنها بر خود فرد تأثیر می‌گذارد یک تصور کاملاً اشتباه است. در این مقاله سعی شده تا به موضوع بسیار مهم تأثیر اعتیاد والدین بر فرزندان پرداخته شود. پس اگر فرزندانتان و آینده آن‌ها برای شما از اهمیت و ارزش بالایی برخوردار هستند حتماً تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
پیامدهای اعتیاد والدین برای فرزندان
همان‌طور که پیش‌تر به آن اشاره کردیم، اولین شخصی که کودکان آن‌ها را الگو قرار می‌دهند پدر و مادر هستند. حالا با علم به این موضوع که پدر و مادر اولین و اصلی‌ترین الگوهای یک کودک هستند، قطعاً برای ما واضح و آشکار است که اگر اختلال شخصیتی در پدر و یا مادر وجود داشته باشد فرزندان نیز از این مشکل تأثیر می‌گیرند و تربیت آن‌ها دچار مشکل می‌شود همین طور کودک آزاری توسط والدین معتاد یکی از مشکلات شایع است که بر روی کودکان تاثیر می گذارد.
اعتیاد والدین برای فرزندان پیامدهای بسیار بد و سنگینی را به دنبال دارد که در ادامه قصد داریم بیشتر به این پیامدها بپردازیم که از مهم‌ترین‌های این پیامدها می‌توان به مواردی همچون مشکلات تحصیلی، مشکلات رفتاری، اختلالات شخصیتی، درگیرشدن خود کودک با مواد مخدر در سنین بسیار پایین، بیماری‌های مادرزادی، مشکلات روانشناختی و ادامه‌دار شدن آن‌ها در بزرگسالی، مشکلات جسمانی و مواردی از این قبیل اشاره کرد.
مشکلات روانی فرزندان والدین معتاد
اولین موردی که اعتیاد، افراد معتاد به مواد مخدر و یا الکل بر روی فرزندانش می‌گذارد مشکلات روانی است. مشکلاتی که این کودکان را از همان سنین خردسالی درگیر می‌کند و نشانه‌های مشکل روانی در آن‌ها نمایان می‌شود. در حقیقت اعتیاد والدین می تواند از عوامل روانشناختی اعتیاد در بزرگسالی باشد.
از اختلالاتی که فرزندان افراد معتاد ممکن است در سنین خردسالی با آن درگیر شوند مشکل بیش‌فعالی این کودکان است. فرزندان این افراد بیشتر در معرض بیش فعالی هستند و ممکن است به دلیل عدم وجود فضا برای تخلیه انرژی و کنترل این مشکل، دچار افسردگی‌های شدید و اختلالات شخصیتی شوند.
از دیگر مشکلات روانی مهمی که فرزندان والدین معتاد با آن درگیر هستند اعتماد به نفس پایین و عدم حرمت نفس است. از آنجایی که این کودکان در اکثر مواقع باید طوری رفتار کنند که والدینشان از آن‌ها ناراحت و یا عصبانی نشوند دچار سرخوردگی می‌شوند و اعتماد به نفس خود را برای انجام امور مختلف زندگی از همان کودکی از دست می‌دهند و افرادی با اعتماد به نفس پایین به بار می‌آیند؛ که عارضه‌های این مشکل را می‌توان بیشتر در سنین جوانی این افراد مشاهده کرد.
از دیگر مشکلات روانی که فرزندان افراد معتاد ممکن است با آن درگیر شوند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اختلالات غذا خوردن از جمله پرخوری؛
- استرس و اضطراب شدید؛
- افسردگی؛
- رفتار برون ریز.
پیامدهای تحصیلی فرزندان
از دیگر موارد بسیار مهم در تأثیر اعتیاد والدین بر فرزندان، بحث تحصیل آن‌ها است. در روزگاری که سواد و تحصیلات جزو نیازهای اصلی برای هرکسی شده و داشتن تحصیلات برای رسیدن به آرزوها و خوشبختی یکی از معیارهای اصلی است، مشکل در تحصیل می‌تواند ضربه‌ای بزرگ به کودکان باشد. در این بین فرزندان افراد معتاد بیشتر از هرکسی در معرض آسیب‌ها در زمینه تحصیل هستند که این آسیب‌ها از علت‌های مختلفی نشات می‌گیرد. از جمله این مشکلات که بیش از دیگر موارد بر روی تحصیل فرزندان تأثیر می‌گذارد، عدم تمرکز بر روی دروس به دلیلی کلافگی و پریشانی افکار است؛ کودکی که ذهنش تماماً درگیر مشکلات خانوادگی و اعتیاد والدینش است، نمی‌تواند به درستی بر روی دروس تمرکز کند و در نتیجه با افت تحصیلی و حتی در مقاطع بالاتر، ممکن است با ترک تحصیل مواجه شود.
کودکانی که پدر یا مادر آن‌ها معتاد هستند؛ معمولاً بین دیگر کودکان هم سن و سال خودشان از جایگاه پایین‌تری برخوردار هستند و سعی می‌کنند از دیگر کودکان دوری کنند تا کسی متوجه مشکل آن‌ها نشود. این کودکان به همین دلیل دچار انزوا و عدم ارتباط می‌شوند و دایره دوستانشان بسیار کم است و یا اصلاً هیچ دوستی ندارند که این باعث می‌شود، در تحصیل به مشکل برخورده و نتوانند از پس مشکلات تحصیلی خود برآیند.
پیامدهای احساسی فرزندان
اعتیاد والدین تأثیر مستقیمی بر روی احساسات و عواطف فرزندانشان دارد. در ادامه به برخی از مواردی که پیامدهای احساسی فرزندان افراد معتاد هستند اشاره می‌کنیم:
- ترس: کودکانی که در خانواده‌هایی زندگی می‌کنند که پدر یا مادر آن‌ها دچار اعتیاد شده است معمولاً در ترس به سر می‌برند. ترس‌هایی که کنار آمدن با آن‌ها برای کودکی با سن و سال پایین بسیار سخت خواهد بود؛ مانند ترس‌هایی که بر اثر کشمکش‌های خانوادگی به علت اعتیاد بین والدین به وجود می‌آید و یا حتی ترس از دست دادن و مرگ پدر یا مادر به علت‌های مختلفی همچون اوردوز و …
- احساس بی اعتماد بودن به والدین: رفتار والدین معتاد اصلاً برای کودکان قابل پیش‌بینی نیست. ممکن است برخی اوقات با آن‌ها بسیار خوب بوده و گاهی در بازخورد رفتار و اعمال کودکانشان تند و پرخاشگر باشند که باعث می‌شود کودک نتواند رفتار والدین خود را پیش‌بینی کند و به همین علت نمی‌تواند به آن‌ها اعتماد کند. این بی‌اعتمادی ناشی از ترس از رفتارهای خشن و تند والدین است. این بی‌اعتمادی به پدر و مادر ختم نمی‌شود و کودک به دیگر افراد بزرگ‌سال نیز همین حس را پیدا می‌کند و ممکن است در بزرگسالی نیز ادامه داشته باشد.
- احساس گناه داشتن: فرزندان افراد معتاد به علت نداشتن درک درستی از سوءمصرف مواد همیشه احساس گناه می‌کنند. آن‌ها به دلیل سن کم و نداشتن اطلاعات درست درباره اعتیاد با خود فکر می‌کنند علت اصلی مصرف مواد والدینشان اعمال آن‌ها است. برای مثال ممکن است با خود بگویند اگر من نمره بهتری از امتحانم می‌گرفتم ممکن بود پدرم مواد مصرف نکند و این احساس گناه در آن‌ها باعث سرخوردگی شده و در آینده آن‌ها نیز تأثیر می‌گذارد.
آینده فرزندان والدین معتاد
اعتیاد والدین نه‌تنها دوره کودکی بلکه دوره بزرگسالی فرزندانشان را نیز تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. برخی از مشکلاتی که در سنین کودکی برای این دسته از افراد به وجود می‌آید در آینده آن‌ها نیز تاثیر گذار خواهد بود. برای مثال یکی از مشکلاتی که در بزرگسالی و آینده فرزندان والدین معتاد دیده می‌شود مشکل دلیل تراشی به جای حل مشکلات است. این افراد در دوران کودکی از والدین خود این رفتار را بارها و بارها دیده‌اند که به جای حل مشکلاتشان بهانه می‌گیرند و یا دلیل تراشی می‌کنند و این رفتار والدین را به صورت ناخودآگاه تکرار و در صورت بروز مشکل دلیل تراشی می‌کنند. از دیگر مواردی که از دوران کودکی ممکن است در بزرگسالی نیز ادامه‌دار شود می‌توان به استرس، افسردگی و عدم اعتماد به نفس نیز اشاره کرد.
عامل ایجاد اختلالات شخصیتی و اجتماعی فرزند
تأثیر اعتیاد والدین بر فرزندان شامل رفتارهای اجتماعی فرزند نیز می‌شود. آن‌ها نمی‌توانند در جامعه به‌خوبی هم سن و سال‌های خود ظاهر شوند که می‌تواند نشات گرفته از دلایل مختلفی باشد که پیش‌تر به آن‌ها اشاره کردیم. مهم‌ترین دلایلی که عامل ایجاد اختلالات شخصیتی و اجتماعی فرزند هستند شامل عدم اعتماد به دیگران، پایین بودن اعتماد به نفس، ترس از فاش شدن راز اعتیاد والدین، سرخوردگی و منزوی بودن به خاطر خجالت کشیدن از مسئله اعتیاد پدر و یا مادر و مواردی از این قبیل می‌شوند.
توصیه‌هایی به پدر و مادران گرفتار اعتیاد
بهترین توصیه این است که سعی کنید اعتیاد خود را کنار بگذارید. آینده فرزندان شما به احوال و سبک زندگی امروز شما بستگی دارد. سعی کنید اعتیاد خود را از روش‌های صحیح ترک کنید و آن را برای همیشه کنار بگذارید. کودکانتان شما را الگوهای زندگی خود قرار می‌دهند و این در آینده برایشان قطعاً مشکل‌ساز خواهد شد. موضوع آینده فرزندان حتی برای سخت‌ترین و بدترین والدین دنیا هم بسیار عذاب‌آور خواهد بود که آینده جگرگوشه‌هایشان فقط و فقط به خاطر خودخواهی امروز آن‌ها به خطر بیفتد.
سم زدایی بدن از مواد مخدر در کلینیک پیام تندرستی
روش‌هایی برای بهبود والدین
بهترین روش برای بهبود، ترک کردن اعتیاد در بهترین کلینیک ترک اعتیاد است. ترک کردن اعتیاد به روش‌های صحیح و در کنار یک مشاور خوب و دلسوز که مرحله به مرحله تا آخرین لحظه ترک در کنار شما باشد تا علاوه بر ترک مشکلات فکری و درونی شما را هموار کند تا ترک شما دائمی بوده و بازگشت نداشته باشد.
کلینیک ترک اعتیاد پیام تندرستی یکی از معتبرترین کلینیک ترک اعتیاد در تهران است که شما می‌توانید با مراجعه به این مرکز بدون نگرانی از بابت ترک اعتیاد و تصورات غلط در مورد ترک به درستی و به آسان‌ترین روش ممکن و همچنین در سریع‌ترین زمان اعتیاد خود را کنار گذاشته و آینده‌ای خوب را برای فرزندانتان رقم بزنید.
